Örgütsel Hafıza ile Öğretmenlerin Değişme Eğilimleri Arasındaki İlişkiler


Özet Görüntüleme: 68 / PDF İndirme: 85

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.8305760

Anahtar Kelimeler:

Örgütsel hafıza, değişim eğilimleri, ilişkisel tarama, öğretmen

Özet

Bu araştırma, öğretmenlerin görüşlerine dayalı olarak çalıştıkları okulların örgütsel ya da kurumsal hafıza düzeyi ile değişim eğilimleri arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden biri olan tarama deseni ile gerçekleştirilmiştir.  Örneklemin belirlenmesinde amaçlı örnekleme türlerinden olan uygun örneklemeden faydalanılmıştır. Araştırmanın örneklemini İstanbul ili Esenler ilçesinde yer alan 2022-2023 eğitim-öğretim yılında ortaokul kademesinde görev yapan 279 branş öğretmeni oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında kişisel bilgi formunun yanı sıra örgütsel hafıza (Limon, 2016) ve değişim eğilimleri (Büyüköztürk vd., 2017) ölçekleri kullanılmıştır. Verilerin analizinde; betimsel istatistikler, bağımsız t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Levene’s testi, çoklu karşılaştırma için post hoc tukey kullanılmış olup çoklu doğrusal regresyon analizinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgulardan bazıları şöyledir: Örgütsel hafıza için katılımcıların sektörel ve geçmiş bilgisi alt boyutlarında “kararsızım”, diğer boyutlarında “katılıyorum” düzeyinde bir algıya sahip oldukları belirlenmiştir. Değişim eğilimleri ölçeğinde ise tüm boyutlarda katılımcıların “katılıyorum” düzeyinde bir algıya sahip oldukları görülmüştür. Katılımcıların iki karşıt alt boyutta “katılıyorum” düzeyinde görüş belirtmeleri, çelişkili görülüp araştırmanın tartışma bölümünde bu çelişki değerlendirilmiştir.  Bunun yanı sıra, çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda yordayıcı değişkenlerin öğretmenlerin örgütsel hafıza algılarındaki toplam varyansın %15’ini açıkladığı belirlenmiştir. Bulgular doğrultusunda, okulda yer alan belirleyici aktörlere kolektif hafızanın oluşabilmesi için gerekli çalışmaları yürütmeleri; diğer araştırmacılara ise kolektif hafızanın oluşumunu inceleyen ve uzun zaman dilimini kapsayan boylamsal çalışmalar gerçekleştirmeleri önerilmiştir.

Referanslar

Ağaoğlu, N. (2022). Öğretmenlerin Öz Liderlik Düzeyleri ile Değişim Eğilimleri Arasındaki İlişki. (Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi)

Akgün, A. E., Keskin, H., & Byrne, J. (2012b). The role of organizational emotional memory on declarative and procedural memory and firm innovativeness. Journal of Product Innovation Management, 29(3), 432-451. DOI: 10.1111/j.1540-5885.2012.00916.x

Aksu, B. (2017). Örgütsel belleklerin öz oluşumu: Türkiye'de bir kamu kurumu görev ağları analiz. (Başkent üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü, Doktora tezi). http://acikerisim.baskent.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11727/2765/10165540.pdf?sequence=1&isAllowed=y adresinden 15.05.2023 tarihinde erişilmiştir.

Allensworth, E. M., Bryk, A. S., & Sebring, P. (2010). The influence of community context and social capital on urban school improvement, evidence from Chicago. In Meetings of the American Sociological Association, Atlanta, GA

Arslan, M. M. (2015). Halk eğitimi merkezi müdürlerinin değişim eğilimleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 875-888

Aslan, M., Beycioğlu, K., &Konan, N. (2008). Principals’ openness to change in Malatya, Turkey. International Electronic Journal forLeadership in Learning, 12 (8), 1-14.

Ateşalp, Z. (2022). Örgütsel güvenin oluşumunda bir deneyim olarak örgütsel hafızanın etkisi (Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)

Aydilek, S. ve Arslan, M. M., (2019) Ortaokul ingilizce öğretmenlerinin değişime eğilimleri, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi,20(2), 958-1002.

Bakioğlu, A. (1996). Öğretmenlerin Kariyer Evreleri (Türkiye’de Resmi Lise Öğretmenleri Üzerinde Yapılan Bir Araştırma M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi 2. Ulusal Eğitim Sempozyumu Bildirileri 18-20 Eylül 1996. İstanbul, Türkiye.

Bayrak, C., & Himmetoğlu, B. (2021). Öğretim elemanlarının örgütsel hafıza ve işgücü çevikliğine yönelik görüşleri arasındaki ilişkide işle bütünleşmenin aracılık rolü. (“Öğretim elemanlarının örgütsel hafıza ve işgücü çevikliğine yönelik ...”) (Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).

Bergmann, S. & Brough, J.A. (2013). Lead me I dare you: Managing resistance to school change. 2 bs. Routhledge: New York

Boz, N. (2021). Örgütsel hafiza ve örgütsel değişim ilişkisine yönelik bi̇r araştırma (Master's thesis, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)

Bryk, A. S., Sebring, P.B., Allensworth, E., Luppescu, S. & Easton, J.Q. (2010). Organizing schools for improvement: Lessons from Chicago. The University of Chicago Press: the USA

Büyüköztürk, Ş., Uslu, Ö., & Akbaba-Altun, S. (2017). Adaptation Of Change Tendencies Scale For Teachers. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1071–1082.

Canlı, S., Demirtaş, H., & Özer, N. (2015). Okul yöneticilerinin değişime yönelik eğilimleri. İlköğretim Online, 14(2), 634-646.

Celkan, H. Y. (1990). Ziya Gökalp’ın eğitim sosyolojisi. Milli Eğitim Basımevi: İstanbul. ISBN: 975.11.0281.2

Conklin, J. (1997). Designing organizational memory: preserving intellectual assets in a knowledge economy. Group Decision Support Systems, 1(362).

Cop, M.R. (2020). Öğretmenlerin Değişim Eğilimleri ile Öznel İyi Oluşları Arasındaki İlişkiler. (Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi).

Creswell, J. W. (2020). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. Pearson Higher Ed. Edam Yayın. Üsküdar: İstanbul

Croasdell, D. T. (2001). It’s Role in Organizational Memory and Learning. Information Systems Management, 18(1), 8–11.doi:10.1201/1078/43194.18.1.20010101/31260.2

Çalık, T., Koşar, S., Kılınç, A.Ç. & Er, E. (2013). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Değişime Direnme Davranışları ile Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki . Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 6 (4) , - . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaksosbil/issue/21640/232590.

Çobanoğlu, N., & Demir, S. (2021). Okul Müdürlerinin Değişim Eğilimleri ile Kişisel İnisiyatif Alma Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 244-254

Demir, S. (2018). Entelektüel sermaye ile öğretmenlerin iş doyumları arasındaki ilişki üzerine bir çalışma. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 205-215.

Doğru, S., & Uyar, M. (2012). Milli Eğitim Bakanlığı taşra örgütlerinin değişmeye direnme eğilimleri üzerine bir araştırma (Konya ili örneği). Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 119-143

Dunham, A. H. (2010). Knowledge management in the context of an ageing workforce: organizational memory and mentoring.(Doctor of Philosophy in Psychology, University of Canterbury) http://dx.doi.org/10.26021/8855

Dunham, A., & Burt, C. (2014). Understanding employee knowledge: the development of an organizational memory scale. The Learning Organization, s.126-145.

Erdoğan, İ. (2021). Eğitimde değişim yönetimi. Pegem Akademi. İskitler: Ankara.

Erdoğan, U. & Dönmez, B. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeylerini belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 288-302. DOI: 10.17679/inuefd.531733

Feiz, D., Dehghani Soltani, M., & Farsizadeh, H. (2019). The effect of knowledge sharing on the psychological empowerment in higher education mediated by organizational memory. Studies in Higher Education, 44(1), 3-19.

Fullan, M. (2015). The new meaning of educational change. Teachers college press: New York and London

Fullan, M. (2010). All systems go: The change imperative for whole system reform. Corwin Press: California.

Fullan, M. (2007). Leading in a culture of change. 1. bs. San Francisco: John Wiley and Sons.

Gilley, A., Gilley, J. W., & McMillan, H. S. (2009). Organizational change: Motivation, communication, and leadership effectiveness. Performance improvement quarterly, 21(4), 75-94

Girard, P. J. (2009). Building organizational memories: Will you know what you knew?. IGI Global. Hersley: New York

Güven, Y., & İleri, H. (2003). Değişim yönetimi ve değişime direnç. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 6(1), 87-106

Hargreaves, A. (1997). Rethinking Educational Change with Heart and Mind. ASCD Yearbook.

Hargreaves, A., Lieberman, A., Fullan, M. & Hopkins, D. (Eds.) (2010). Second international handbook of educational change. Springer.

HOFSTEDE. (2022). Country Comparison Tool. 29.05.2023 tarihinde https://www.hofstede-insights.com/country-comparison-tool?countries=turkey adresinden erişilmiştir.

İhtiyaroğlu, N., & Karakurt, G. (2019). Özel eğitim okul müdürlerinin değişim eğilimleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (49), 211-230

İmamoğlu, S. Z., Kayış, A., & İnce, H. (2018). Yerel yönetimlerde kurumsal duygusal hafıza, bilgi paylaşımı, hizmet geliştirme ve hizmet performansı arasındaki ilişki. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 19(2), 95-113.

İnandı, Y., Yeşil, H., Karatepe, R., & Uzun, A. (2015). Öğretmenlerin ve Okul Müdürlerinin Özyeterlikleri ile Değişime Gösterdikleri Direnç Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2)

Karabal, C. (2018). Değişime direnç, örgütsel hafiza ve vazgeçme arasindaki ilişkiler. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 6-24

Karabal, C. (2016). Değişim Yönetimi: Değişime Direnç ve Örgütsel Hafıza İlişkileri. Artikel Yayıncılık: Zeytinburnu: İstanbul. ISBN: 978-605-9273-07-7

Karasar, N. (2022). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Akademik Yayıncılık.Yenimahalle: Ankara.

Kardaş, R. (1997). Terbiyenin sosyal ve kültürel temelleri I Ziya Gökalp. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. ISBN: 975.11.276.6.

Kılıç, T. (2007). Örgüt kültürü, örgütsel hafıza arasındaki ilişkiler ve firma performansı üzerine etkileri. (Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi)

Kondakci, Y., Orucu, D., Oguz, E., & Beycioglu, K. (2019). Large-scale change and survival of school principals in Turkey. Journal of Educational Administration and History, 51(4), 301-315

Korkmaz, E. (2019). Öğretmenlerin Değişim Eğilimleri ile Sınıf Liderliği Düzeyleri Arasındaki İlişkiler.(Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi)

Kegan, R., & Lahey, L. L. (2001). The real reason people won't change. Boston, MA: Harvard Business Review

Kondakci, Y., Orucu, D., Oguz, E., & Beycioglu, K. (2019). Large-scale change and survival of school principals in Turkey. Journal of Educational Administration and History, 51(4), 301-315

Küçüker, G. & Özdemir, T.Y. (2022). Örgütsel Yapı, Örgütsel Hafıza ve Örgütsel Değişim İlişkisinin İncelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(4), 1717-1736. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2022.22.74506- 1151214

Limon, İ. (2019). Eğitim örgütlerinde değişim yorgunluğu, eğitim politikaları bağlamında moral yitimi ve iş performansı arasındaki ilişki. (Bolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi).

Limon, İ. (2016). Örgütsel Hafıza Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması . Sakarya University Journal of Education , 6 (3) , 8-19 . DOI: 10.19126/suje.220151

Mäkinen, S., & Huotari, M-L. (2004). Organizational Memory - Knowledge as a Process or Information as an Entity. In Proceeedings of IRMA2004.

Mert, G. (2017). Başarılı organizasyonlar neden başarılı olurlar?: Kurumsal Hafıza. Artikel Yayıncılık. ISBN 978-605-9273-85-5. Zeytinburnu: İstanbul.

MEB. (2018). 2023 eğitim vizyonu. 2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf sayfasından erişilmiştir.

Moorman, C., & Miner, A. S. (1997). The impact of organizational memory on new product performance and creativity. Journal of marketing research, 34(1), 91-106. https://doi.org/10.1177/002224379703400108

Nevo, D., & Wand, Y. (2005). Organizational memory information systems: a transactive memory approach. Decision support systems, 39(4), 549-562.

Özdemir, S. (2019). Eğitimde örgütsel yenileşme. 8 bs. Pegem Akademi. Kızılay: Ankara

Senge, P., Kleiner, A., Roberts, C., Ross, R.B., Smith, B. J. (2014). The fifth discipline fieldbook: strategies and tools for building a learning organization. New York: Currency.

Sönmez, N. (2023). Orta Öğretim Okulu Yöneticilerinin Kültürel Liderlik Rollerinin, Değişime Olan Direnç Üzerindeki Etkilerinin Araştırma Bulgularının Değerlendirilmesi. IJSS, 7(28), 113-130

Sözbilir, F. & Yaman, B. (2020). Kişilerarası Gerilimin Örgütsel Hafıza Üzerindeki Etkisi: Bir Alan Araştırması . Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi , 6 (2) , 12-22 . DOI: 10.22466/acusbd.748720

Spector, B. (2007). Implementing organizational change: theory into practice. 3 bs. Pearson: New Jersey.

Stein, E. W. (1995). Organization memory: Review of concepts and recommendations for management. International journal of information management, 15(1), 17-32.

Şen, Y. (2014). Örgütsel Hafıza Sistemi ve Bir Model Önerisi: Karar Verme Üzerindeki Rolü ve Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı(Doctoral dissertation, Doktora Tezi, İstanbul)

Tüysüz, H. (2019). Eğitim yöneticilerinin örgütsel destek algısı, örgütsel hafıza ve yenilikçi iş davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora tezi.

Tuna, Ö. (2022). Örgütsel hafızanın bilgi paylaşımına etkisinin belirlenmesine yönelik kesitsel bir çalışma. Turkish Studies, 17(7), 157-182. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.65063

Uğurlu, C. T., Yıldırım, M. C. ve Ceylan, N. (2014). Okullardaki örgütsel değişim sürecine ilişkin bir analiz. Akademik Araştırmalar Dergisi, 59, 123-140.

Uludağ, D. (2022). Kurumsal duygusal hafıza ve örgütsel öğrenmenin sürdürülebilirliğe etkisi. (Altınbaş üniversitesi lisansüstü eğitim enstitüsü, doktora tezi)

Uslu, Ö., & Çakar Özkan, E. (2018). Öğretmenlerin Değişim Eğilimlerinin Yordanmasında Öz Yeterlik İnançlarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin Rolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 278-300. DOI: 10.21764/maeuefd.387459

Walsh, P.J. ve Ungson, R.G. (1991). Organizational memory. Academy of Management Review. 16(1).

İndir

Yayınlanmış

2023-08-31

Nasıl Atıf Yapılır

UZUN, A., & TAŞ, A. (2023). Örgütsel Hafıza ile Öğretmenlerin Değişme Eğilimleri Arasındaki İlişkiler. Toplum, Eğitim Ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 2(2), 92–109. https://doi.org/10.5281/zenodo.8305760