Hizmetkâr Liderliğin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi ve Örgütsel Adaletin Aracılık Rolü
Özet Görüntüleme: 203
/ 
PDF İndirme: 155
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7881783Anahtar Kelimeler:
Hizmetkar liderlik, Örgütsel adalet, Örgütsel bağlılık, Okul yöneticiliği, ÖğretmenÖzet
Genel tarama modellerinden ilişkisel tarama yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen bu nicel çalışmanın amacı, okul müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığı üzerindeki etkisinde örgütsel adaletin aracılık rolünün ne olduğunu araştırmaktır. Araştırmanın örneklemini, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında İstanbul ilindeki resmi okullarda görev yapmakta olan 370 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verilerini toplamak amacıyla demografik bilgilere yönelik sekiz maddeden oluşan kişisel bilgi formu ile birlikte öğretmenlerin hizmetkâr liderlik algılarını ölçmek amacıyla Dennis (2005)’in geliştirdiği, İçinak’ın (2018) Türkçeye uyarladığı 42 madde ve yedi boyuttan oluşan “Hizmetkâr Liderlik Değerlendirme Ölçeği” kullanmıştır. Bunun yanında öğretmenlerin örgütsel adalet algılarını tespit etmek için Colquitt (2001) tarafından geliştirilmiş olup Özmen vd. (2005) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan 20 madde ve üç alt boyuttan oluşan “Örgütsel Adalet Ölçeği” ve örgütsel bağlılığa yönelik verileri toplamak amacıyla Balay’ın (2000) geliştirmiş olduğu 27 madde ive üç alt boyuta sahip “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” kullanılmıştır. Söz konusu veri toplama araçlarından elde edilen verilerin analizi, SPSS ve AMOS paket programları aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında incelenen üç değişkenin demografik unsurlar bağlamında bir farklılık arz edip etmediğini ölçmek amacıyla ANOVA ve bağımsız örneklem t testi kullanılmış olup doğrudan ve dolaylı hipotezlerin test edilmesi için AMOS programı üzerinden yapısal eşitlik modeli tercih edilmiştir. Araştırma sonucunda ortaya çıkan bulgular incelendiğinde doğrudan ve dolaylı hipotezlerin desteklendiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlara göre hizmetkâr liderliğin öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisinde örgütsel adalet algısının anlamlı bir aracılık rolü bulunduğu sonucuna varılmıştır
Referanslar
Açıl, Y. (2020). Okul yönetiminde yönetim süreçlerinin etkililiği ile örgütsel adalet arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Konya.
Akyüz, B. Ve Eren, M. Ş. (2013). Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Eğitim Sektörü Üzerindeki Etkisine Yönelik Teorik Bir Çalışma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8(2), 191-205.,
Meyer, J. P., ve Allen, N. J. (2001). Organizational commitment. Personnel psychology and human resource management: A reader for students and practitioners, 289-342.
Altınkurt, Y. (2017). Örgütsel Adalet. H. B. Memduhoğlu ve K. Yılmaz (Ed.), Yönetimde Yeni Yaklaşımlar (2. Baskı) İçinde (368-382). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Altundere, M. B. Ve Karagöz, S. (2018). Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Bağlılık ve Tükenmişliğe Etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(2), 157-179.
Al-Zu’bi, H. A. (2010). A Study of Relationship Between Organizational Justice and Job Satisfaction. International Journal of Business and Management, 5(12), 102.
Anderson, K. P. (2005). A Correlational Analysis of Servant Leadership and Job Satisfaction in A Religious Educational Organization (Doctoral Dissertation). University of Phoenix, Phoenix.
Arpacı, Ö. Y. Ve Arman, M. (2016). Yönetici ve İşgörenlerin Örgütsel Adalet Algıları Üzerine Bir Araştırma. Yeni Fikir Dergisi, 7(15), 101-122.
Ashman, I. (2007). An Investigation of The British Organizational Commitment Scale: A Qualitative Approach to Evaluating Construct Validity. Management Research News, 30(1), 5-24.
Aube, C., Rousseau, V. Ve Morin, E. M. (2007). Perceived Organizational Support and Organizational Commitment: The Moderating Effect of Locus of Control and Work Autonomy. Journal Of Managerial Psychology, 22(5), 479-495.
Avcı, A. (2015). Öğretmen Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12-2(24), 161-189.
Bakan, İ. Ve Doğan, İ. F. (2012). Hizmetkâr Liderlik. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-12.
Bal, V. (2014). Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Manisa’daki Eğitim Kurumlarında Bir Araştırma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-9.
Balay, R. (2000). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
Balyer, A. (2015). Organizational Commitment: Teachers’ Perceptions in Turkey Örgütsel Adanmışlık: Türkiyedeki Öğretmenlerin Algıları. Hacettepe Eğitim Dergisi, 30(2), 1-14.
Bayram, L. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık. Sayıştay Dergisi, (59), 125-139.
Blanchard, K. Broadwell, R. (2019). Hizmetkâr Liderlik’i Anlamak (1. Baskı). (N. Siber, Çev.). İstanbul: Beyaz Yayınları.
Bocarnea, M. (2010). Servant Leadership Theory. In Servant Leadership (Pp. 169-179). Palgrave Macmillan, London.
Bowman, R. F. (2005). Teacher As Servant Leader. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 78(6), 257-260.
Brewer, C. (2010). Servant Leadership: A Review of Literature. Online Journal for Workforce Education and Development, 4(2), 3.
Buluç, B. Ve Güneş, M. (2014). Relationship Between Organizational Justice and Organizational Commitment in Primary Schools. The Anthropologist, 18(1), 145-152.
Buluç, B. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 57(57), 5-34.
Bulut, C. Ve Culha, O. (2010). The Effects of Organizational Training on Organizational Commitment. International Journal of Training and Development, 14(4), 309-322.
Celep, C. (2014). Eğitim Örgütlerinde Örgütsel Adanma. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Coetzer, M. F., Bussin, M. ve Geldenhuys, M. (2017). The Functions of A Servant Leader. Administrative Sciences, 7(1), 5.
Colquitt, J. A. (2001). On The Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of A Measure. Journal Of Applied Psychology, 86(3), 386.
Çok, C. (2014). Okul Müdürlerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıklarına Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zirve Üniversitesi ve Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Gaziantep.
Dağlı, A. Ve Gençdal, G. (2018). Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığına İlişkin Algılarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Electronic Journal of Education Sciences, 7(14), 164-175.
Demir, N. (2021). Okul Yöneticilerinin Örgütsel Adalet Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Güven Duyguları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Mersin.
Dennis, R. S. Ve Bocarnea, M. (2005). Development Of The Servant Leadership Assessment Instrument. Leadership & Organization Development Journal. 26(8), 600–615. Doi:10.1108/01437730510633692
Doğan, Ü. Ve Aslan, H. (2016). Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Müdürlerin Hizmetkâr Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Adanmışlık Düzeyleri Arasındaki İlişki. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 51-68.
Ebener, D. R. ve O’connell, D. J. (2010). How Might Servant Leadership Work? Nonprofit Management and Leadership, 20(3), 315-335.
Ekinci, A. (2015). Okul Müdürlerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 40(179), 341-360
Elma, C. (2013). The Predictive Value of Teachers’ Perception of Organizational Justice On Job Satisfaction. Eurasian Journal of Educational Research, (51), 157-175.
Erkutlu, H. (2011). The Moderating Role of Organizational Culture in The Relationship Between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behaviors. Leadership & Organization Development Journal, 32(6), 532– 554.
Finegan, J. E. (2000). The Impact of Person and Organizational Values on Organizational Commitment. Journal Of Occupational and Organizational Psychology, 73(2), 149-169.
Gandolfi, F. Ve Stone, S. (2018). Leadership, Leadership Styles, And Servant Leadership. Journal Of Management Research, 18(4), 261-269.
Göçen, A., ve Kaya, A. (2019). Okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışlarına ilişkin öğretmen görüşleri, 6. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi içinde, Sözlü Bildiri, 1-3 Kasım 2019, Şanlıurfa.
Greenberg, J. Ve Bies, R. J. (1992). Establishing The Role of Empirical Studies of Organizational Justice in Philosophical Inquiries into Business Ethics. Journal of Business Ethics, 11(5), 433-444.
Greenleaf, R. K. (2014). Who is the servant-leader?. The International Journal of Servant-Leadership, 10(1), 17-22.
Günce, S. (2013). İlköğretim Okullarında Örgütsel Adalet ile Örgütsel Bağlılık İlişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi Şanlıurfa.
Gürdoğan, A. (2018). Liderlik Davranışları ve Örgütsel Bağlılık. İstanbul: Kriter Yayıncılık.
Gürer, A. (2019). 21. Yüzyılda Liderlik Yaklaşımları. İstanbul: Hiperlink Eğit. İlet. Yay. San. Tic. Ve Ltd. Şti.
Hair, J. F. J., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data Analysis (Seventh Edition) London: Prentice Hall.
Hesse, H. (2016). Doğu Yolculuğu. (Çev.: Zehra Aksu Yılmazer). İstanbul: Can Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi: 1932).
İçinak, A. (2018). Okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışlarının öğretmen algılarına göre incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
Küçük, O. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
Laub, J. (2004). Defining Servant Leadership: A Recommended Typology for Servant Leadership Studies. In Proceedings of The Servant Leadership Research Roundtable, 607-621.
Laub, J. (2005). From Paternalism to The Servant Organization: Expanding the Organizational Leadership Assessment (Ola) Model. The International Journal of Servant-Leadership, 1(1), 155-186.
Liden, R. C., Wayne, S. J., Meuser, J. D., Hu, J., Wu, J. ve Liao, C. (2015). Servant Leadership: Validation of A Short Form of the SL-28. The Leadership Quarterly, 26(2), 254-269.
Mowday, R. T., Steers, R. M. ve Porter, L. W. (1979). The Measurement of Organizational Commitment. Journal of Vocational Behavior, 14(2), 224- 247.
Moorman, R. H. (1991). Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions influence employee citizenship?. Journal of applied psychology, 76(6), 845.
Nacar, D. ve Demirtaş, Z. (2017). Lise Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2017 (9), 547-558. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/goputeb/issue/34356/381231
Önder, E. ve Ateş, Ö. T. (2017). Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkiler: Türkiye’de Yapılmış Çalışmaların Meta Analizi. Electronic Turkish Studies, 12(25).
Özdere, M. (2018). Örgütsel Kültür Algısı ile Örgütsel Adalet Algısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Journal Of Social and Humanities Sciences Research, 5(19), 681-689.
Patterson, K. (2010). Servant Leadership and Love. In Servant Leadership (Pp. 67- 76). Palgrave Macmillan, London.
Patterson, K. (2003). Servant Leadership: A Theoretical Model (Doctorate Thesis). Regent University London.
Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T. ve Boulian, P. V. (1974). Organizational Commitment, Job Satisfaction, And Turnover Among Psychiatric Technicians. Journal Of Applied Psychology, 59(5), 603.
Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T. ve Boulian, P. V. (1974). Organizational Commitment, Job Satisfaction, And Turnover Among Psychiatric Technicians. Journal Of Applied Psychology, 59(5), 603.
Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior research methods, 40(3), 879-891.
Rahman, A., Shahzad, N., Mustafa, K., Khan, M. F. ve Qurashi, F. (2016). Effects Of Organizational Justice on Organizational Commitment. International Journal of Economics and Financial Issues, 6(3).
Selbi, A. (2019). Okul Müdürlerinin Kullandıkları Liderlik Stilleri ve Örgütsel Adalet Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Yabancılaşmalarını Yordama Derecesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Mersin.
Serin, M. K. ve Buluç, B. (2012). İlköğretim Okul Müdürlerinin Öğretim Liderliği Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 435-459.
Smith, B. N., Montagno, R. V. ve Kuzmenko, T. N. (2004). Transformational And Servant Leadership: Content and Contextual Comparisons. Journal of Leadership & Organizational Studies, 10(4), 80-91.
Şahin, R. ve Kavas, E. (2016). Örgütsel Adalet ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Belirlenmesinde Öğretmenlere Yönelik Bir Araştırma-Bayat Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(14), 119–140.
Taş, Çolak, Ö. (2020). Hizmetkâr liderlik tarzının örgütsel bağlılık ve adalet algısına etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Beykent Üniversitesi İstanbul.
Türkmen, F. (2016). Ortaokul Yöneticilerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Samsun.
Uğurlu, C. T. ve Üstüner, M. (2011). Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Yöneticilerinin Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet Davranışlarının Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41), 434-448.
Usta, M. E. & Ünsal, Y. (2018). Okullarda Algılanan Hizmetkâr Liderlik Düzeyinin İncelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 168-184. doi: 10.19126/suje.443973
Ürü Sanı, O., Çalışkan, S. C., Atan, Ö. ve Yozgat, U. (2013). Öğretim üyelerinin hizmetkâr liderlik davranışları ve ardılları üzerine bir araştırma. Ege Akademik Bakış. 13(1), 63-82.
Van Dierendonck, D. (2011). Servant leadership: A review and synthesis. Journal of management, 37(4), 1228-1261.
Wang, X., Liao, J., Xia, D. ve Chang, T. (2010). The Impact of Organizational Justice on Work Performance: Mediating Effects of Organizational Commitment and Leader‐Member Exchange. International Journal of Manpower. 31(6), 660–677.
Wong, P. T., & Page, D. (2003, October). Servant leadership: An opponent-process model and the revised servant leadership profile. In Proceedings of the servant leadership research roundtable 1(11).
Yahaya, R. ve Ebrahim, F. (2016), "Leadership styles and organizational commitment: literature review". Journal of Management Development, 35(2),190-216.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Toplum, Eğitim ve Kültür Araştırmaları Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 