Geçmişten Günümüze Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Algılar: Metaforik Bir Analiz

Özet

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının “öğretmenlik” kavramına ilişkin metaforik algılarını ortaya koymak; geçmişte ilişki kurdukları öğretmenlerde gözlemledikleri olumlu ve olumsuz özellikleri belirlemektir. Nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim desenine göre yapılandırılan çalışmada veriler, açık uçlu sorular aracılığıyla 105 öğretmen adayından toplanmıştır. Katılımcıların ürettiği metaforlar, içerik analizine tabi tutulmuş ve “somut kişi”, “somut nesne” ve “soyut nesne” olmak üzere üç ana tema altında sınıflandırılmıştır. Bulgular, öğretmen adaylarının öğretmenliği, rehberlik eden, besleyen, yön gösteren ve ilham veren bir figür olarak algıladıklarını ortaya koymuştur. Ayrıca öğretmen adaylarının geçmiş deneyimlerinden yola çıkarak sevdikleri öğretmenlerde en çok bireysel ilgi, iletişim becerisi ve enerjik tutumları öne çıkardıkları; sevmedikleri öğretmenlerde ise adaletsizlik, agresiflik ve ilgisizlik gibi olumsuz özellikleri vurguladıkları belirlenmiştir. Katılımcıların çoğunluğunu kadınların oluşturması nedeniyle duygusal özellikler öne çıkmıştır. Bu durum, öğretmenlik mesleğine ilişkin algıların toplumsal cinsiyet bağlamında farklılaşabileceğini düşündürmektedir. Araştırma sonuçları, öğretmen yetiştirme sürecinde empatik, adaletli ve destekleyici öğretmen niteliklerinin kazandırılması gerektiğine işaret etmektedir.